Imkerbond Zoersel

Bijzondere nestbouwers: ±10% van de solitaire bijen                                                                      

Sommige bijen hebben creatieve neststrategieën.  Enkele nestelen zowel boven-als ondergronds.

• Slakkenhuizen: Sommige soorten gebruiken lege slakkenhuizen als nest.
• De kleine harsbij: Bouwt een soort coconnetje van hars en plantenvezels dat ze aan boomschors bevestigd.
• De grote wolbij: Maakt een wollig nest van kleine haartjes van planten.                        

Parasitaire bijen of koekoekbijen : de slanke indringers   

Net als de vogel de koekoek, leggen parasitaire bijen of koekoeksbijen hun eitjes in het nest van hun gastheer. Iedere solitaire bij heeft wel één of meerdere parasitaire bijen of wespensoorten als belager.

Het verschil  tussen een honingbij, wilde bij en een wesp is voor een leek al moeilijk te zien, de verschillende soorten wilde bijen onderscheiden, is een kunst apart.

Hoe leven solitaire bijen?                                                                         

 Solitaire bijen zijn fascinerende insecten met specifieke behoeften voor hun voortbestaan. Ze vragen niet alleen bloemen, maar ook schuilplaatsen, nestplekken en opwarmplekken. Hier is hoe ze leven en wat ze nodig hebben:

Wat hebben solitaire bijen nodig?

1. Voortplantingsgebied
   Solitaire bijen zoeken plekken om hun nest te maken en eieren af ​​te zetten. Deze plekken moeten ook het juiste nestmateriaal bieden. Denk aan:
   • Kale zandplekken
   • Holle stengels
   • Muurspeten of insectenhotels
2. Voedselgebied
   Gedurende hun vliegperiode moet solitaire bijen voldoende bloemen in de buurt hebben. Deze bloemen bieden:
   • Nectar : ​​De brandstof voor hun dagelijkse energie.
   • Stuifmeel : Eiwitbron voor hun larven.
3. Zon en warmte
   Bijen gebruiken warmte om op te laden. Zorg dat nestplekken, zoals insectenhotels, ideaal gelegen zijn.
4. Kleine actieradius
   Alle onderliggende factoren: voedsel, schuil-, nestel- en opwarmplekken moeten dicht bij elkaar liggen. Ten opzichte van honingbijen die enkele kilometers foerageergebied bevliegen, is het voor solitaire bijen maximaal maar enkele honderden meters ver.     

Dit maakt kleinschalige biotopen essentieel.

Waarom zijn verbindingen belangrijk?                   

Voor de solitaire bijen zijn verbindingen tussen gebiedjes essentieel, er ontstaat een soort lappendeken van kleine biotopen. Die maken het mogelijk voor de bijen om van plek naar plek te reizen en uitwisseling van individuen mogelijk maakt.                                                        

Als bijen in een omgeving leven die aan hun behoeften voldoet, zorgen ze voor de bestuiving van bloemen en planten. Dit is essentieel voor de biodiversiteit, gezonde planten en vruchtbare gewassen.

Specialisten en Generalisten

• Specialisten
  Sommige solitaire bijen leven uitsluitend van één plantensoort of plantenfamilie. Als de specifieke plant niet aanwezig is, verdwijnt ook de bijensoort. Dit maakt de relatie tussen planten en bijen kwetsbaar, maar ook fascinerend.
• Generalisten
  Deze bijen bevliegen een breed gamma aan planten. Ze zijn daarom flexibeler en komen het vaakste voor.

Hoe meer diversiteit aan planten, hoe groter de kans op een rijke bijenpopulatie en variatie. Andere insecten zoals vlinders, en zelfs vogels profiteren hier ook van!

Tips om wilde bijen te helpen                                                                                                                      

Wilde bijen hebben specifieke behoeften om te kunnen overleven en te nestelen. Door een kleine wijziging in je tuin kun je een groot verschil maken. Hier zijn een aantal belangrijke punten:

Creëer bloemrijke zones

• Zet bloemen bij elkaar zodat insecten makkelijk van bloem naar bloem kunnen vliegen. Dit spaart energie en zorgt voor een beter bestuiving.
• Diverse plantenkeuze: Zorg voor een variëteit aan bloeiende planten gedurende het hele jaar zodat er altijd iets bloeit in de tuin. Verschillende bijensoorten zijn actief in verschillende seizoenen van maart tot oktober.

Gebruik geen gif of hogedrukspuit

• Onkruid verwijderen: Doe dit handmatig of op een milieuvriendelijke manier. Gif en hogedrukspuiten doden niet alleen het onkruid maar schaden ook bijen en andere insecten.
• Bescherm de bodem: Merendeel van de wilde bijen nestelen vaak in kale grond, bijvoorbeeld tussen stoeptegels of in zandige warme plekken.

Maak de tuin bij-vriendelijk

• Kale, warme plekken: Zorg voor zonnige, kale plekken in de tuin of houd gras op sommige plekken heel kort. De warmte van de bodem trekt bijen aan en biedt een ideale nestelplaats.
• Inheemse planten: Kies bij voorkeur voor planten die van de natuur in jouw omgeving voorkomen. Ze leveren vaak meer en beter stuifmeel en nectar dan exotische planten.

Kies de juiste planten

• Composieten: Planten die veel stuifmeel leveren zijn een geweldige keuze.
• Seizoensgebonden bloei: Zorg voor een mengsel van planten die gedurende het hele seizoen bloeien. Zo hebben bijen altijd toegang tot voedsel, van het vroege voorjaar tot de late herfst.

Respecteer hun actieradius

• Wilde bijen hebben een kleine actieradius van maximaal 120 meter. Alles wat ze nodig hebben –  bloemen, nestplekken, opwarmplekken en schuilplaatsen – zou binnen deze straal aanwezig moeten zijn.

Bescherm hun leefomgeving

• Honkvast: Solitaire bijen zijn zeer gevoelig voor veranderingen en verstoring. Vermijd grote veranderingen in de tuin als je weet dat er bijen nestelen.
• Natuurlijke habitat: Wilde bloemen in de buurt zijn van groot belang. Creëer een natuurlijke, wilde zone in je tuin of omgeving waar bijen zich thuis voelen.

Kies voor bij-vriendelijke planten                                                                                                                    

Wil je wilde bijen helpen? Een van de beste manieren is door planten te kiezen die aantrekkelijk zijn voor hen. Hier zijn enkele tips en voorbeelden van bij-vriendelijke planten die je tuin niet alleen mooi maken, maar ook een essentiële voedselbron bieden voor bijen:

Planten met nectar en stuifmeel                                                                                                    

Bijen zijn afhankelijk van nectar en stuifmeel als voedselbron. Veel bijen geven de voorkeur aan nectar- en stuifmeelrijke bloemen van onze ‘doodgewone inheemse planten’. Hoewel we sommige van deze planten als “onkruid” afmetingen hebben, zijn ze juist van groot belang voor bijen.

• Madeliefjes(Bellis perennis) , paardenbloemen(Taraxacum officinale) , distels(Carduus) en klavers(Trifolium, Lotus, Melilotus, Medicago),  hoewel je ze misschien als onkruid worden beschouwd, zijn ze fantastische voedselbronnen. Ze zijn gemakkelijk te vinden en bieden een voedzame maaltijd voor veel bijensoorten.
• Wilg (Salix, diverse soorten): Bij deze vroege bloeier levert vooral de mannelijke plant veel stuifmeel, wat belangrijk is voor de eerste generaties bijen.

Planten voor de vroege lente                                                                                                          

Bijen zijn vaak al vroeg actief, zelfs als er nog maar weinig bloemen bloeien. Help ze door planten te kiezen die in het vroege voorjaar bloeien:

• Sleedoorn(Prunus spinosa), wilg(Salix) en speenkruid(Ranunculus ficaria): Trekken bijen in het voorjaar aan omdat zij relatief vroeg bloeien wanneer het bloemaanbod nog beperkt is.
• Klein streepzaad(Crepis capillaris): Lijkt op de bloem van een paardenbloem en is enorm populair bij bijen.
• Duizendblad (Achillea millefolium): De inheemse vorm is ideaal voor wilde bijen, maar ook voor zweefvliegen en vlinders.

Nog enkele ander goede planten: Andoorn(Stachys), Distels(Cirsium), Dropplant (Agastache), Kattenkruid (Nepeta), Klokjes (Campanula) verschillende soorten klokjesbloemen zijn interessant voor bijen, Longkruid (Pulmonaria),         Prikneus (Lychnis Coronana) en Hartgespan(Leonurus cardiaca) van de haartjes kunnen wilde bijen zoals de grote wolbij(Anthidium manicatum) nestjes maken. Zie foto hieronder.